In een periode van technologische vooruitgang schreef Max Nordau, niet te verwarren met Max Simon Nordau, zijn boek ‘leugens der maatschappij‘. Het boek dat in Nederland is uitgebracht in 1885 schetst een beeld van vooruitgang, maar een maatschappij die gebukt gaat onder onvrede.
In het boek wordt een situatie omschreven die niet veel anders is dan die van nu. We zijn nu 138 jaar verder en de onvrede heerst nog steeds, althans voor sommigen. Het grootste deel van de wereldbevolking zucht onder de tirannie van een systeem waarin praktisch niet aan is te ontsnappen. Het systeem is opgebouwd in alle lagen van onze samenleving en hiërarchisch opgebouwd. Met sommigen bedoel ik de ‘kritische denker’, vroeger ‘vrijdenkers’, genoemd, want die zijn er altijd wel geweest.
Iedere dag is getuige van een nieuwe uitvinding, die de aarde gezelliger, de wederwaardigheden des levens dragelijker, de menschelijke genietingen rijker in aantal en gehalte maakt. Maar ondanks deze vermeerdering van alle voorwaarden voor een aangenaam leven is het menschendom ontevredener,onrustiger, gejaagder dan ooit. De beschaafde wereld is ééne enkele reusachtige ziekenzaal, waar kermen en steunen de lucht benauwd en op de bedden zich de smart in alle huizen wringt.
Het succes van een dergelijk systeem is afhankelijk van de acceptatie van een volk en blijkbaar vindt vrijwel iedereen het prima om zich hieraan te onderwerpen. Nu 138 jaar verder en naar waarschijnlijkheid al langer, voeren we nog steeds dezelfde discussies en is er niet veel veranderd naar hoe wij naar ons leven kijken.
De frustratie van het feit dat ons de wil wordt opgelegd van een systeem is door velen vervangen door een gevoel van acceptatie. Diep in hun hart voelen ze deze frustratie nog, maar wat kan men daar aan doen, niets toch? Maar het lef, de durf en wil om op te staan, als individu en collectief wordt bewust verdrongen. Nee, in plaats daarvan komt de frustratie tot uiting tijdens bijvoorbeeld sportwedstrijden en verdere onzinnige zaken. Maar hierover zal ik in een ander artikel meer aandacht aan wijden.
